ماساژ تخلیه لنفاوی که با نام تخلیه لنفاوی دستی نیز شناخته می‌شود، نوعی ماساژ ملایم است که باعث تخلیه غدد لنفاوی و حرکت مایعات لنفاوی در سراسر بدن می‌شود. مایع موجود در سیستم لنفاوی به حذف مواد زائد و سموم موجود در بافت‌های بدن کمک می‌کند. ماساژ تخلیه لنفاوی با بهبود جریان لنفاوی به خروج مواد زائد، تسکین تورم و تسریع روند بهبودی بدن کمک می‌کند.
در مقاله می‌خواهیم به صورت کامل به ماساژ تخلیه لنف، نحوه انجام، مزیت‌ها، عوارض و موارد منع استفاده و هر نکته‌ای که باید در مورد ماساژ تخلیه لنفاوی بدانید، بپردازیم.
ماساژ تخلیه لنف چیست؟
ماساژ تخلیه لنفاوی (Lymph Drainage Massage) که با عنوان تخلیه لنفاوی دستی نیز شناخته می‌شود، نوعی ماساژ ملایم است که برای تسکین تورم دردناک دست‌ها و پاها ناشی از ادم لنفاوی (Lymphedema) استفاده می‌شود. ماساژ تخلیه لنفاوی به صورت ویژه بر روی سیستم لنفاوی که بخشی از سیستم ایمنی بدن است تمرکز دارد. ماساژ تخلیه لنفاوی باعث بهبود عملکرد سیستم لنفاوی و پاک سازی و حذف ضایعات سلولی، مایع‌های اضافی، باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌شود.
لنف ادم زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های بدن، مایع باقی مانده پس از ارسال خون توسط سیستم قلبی عروقی به بافت‌ها و اندام‌ها را حفظ می‌کنند. مایع باقی مانده لنف نام دارد. به طور طبیعی، سیستم لنفاوی، لنف را جمع آوری می‌کند و آن را از طریق شبکه‌ای از عروق لنفاوی و غدد لنفاوی به قلب باز می‌گرداند. زمانی که سیستم لنفاوی مختل می‌شود، مایع لنف در بازها و پاها جمع می‌شود و باعث تورم آن‌ها می‌گردد.
ماساژ درمانگرها از تکنیک‌های ماساژ تخلیه لنفاوی برای انتقال لنف از بافت‌ها به غدد لنفاوی استفاده می‌کنند که در نتیجه باعث کاهش تورم بافت‌های بدن می‌شود.
آیا ماساژ تخلیه لنف از نظر علمی ثابت شده است؟
مطالعات محدودی بر روی ماساژ تخلیه لنف انجام شده است و تحقیقات مختلفی بر روی تاثیرگذاری این ماساژ در حال انجام است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این ماساژ می‌تواند برای افراد زیر 60 سال مفید واقع شود.
همچنین این ماساژ برای درمان ادم لنفاوی مرتبط با سرطان سینه مناسب است.
نحوه انجام ماساژ تخلیه لنف
هر جلسه ماساژ تخلیه لنف بسته به نیاز بین 45 تا 60 دقیقه به طول می‌انجامد. این ماساژ در دو مرحله انجام می‌شود. این دو مرحله شامل:
- پاکسازی: در این مرحله، مایع لنفاوی در بافت‌های بدن آزاد می‌شود.
- بازجذب: در این مرحله، مایع لنفاوی به غدد لنفاوی منتقل می‌شود.
شما می‌توانید راهنمای انجام کامل این ماساژ را در صفحه (نحوه انجام ماساژ تخلیه لنف) مطالعه کنید.
ماساژ تخلیه لنفاوی برای استفاده در چه شرایطی مناسب است؟
ماساژ تخلیه لنفاوی اغلب برای تسکین ادم لنفاوی پس از جراحی سرطان سینه استفاده می‌شود. علائم لنف ادم شامل احساس درد و سنگینی، مشکل در حرکت، عفونت‌های مکرر پوست، ایجاد پوست سفت، چین‌های در حال توسعه، رشد توده زگیل مانند روی پوست و تراوش مایع از طریق پوست می‌باشد. در این شرایط و با مشورت با پزشک متخصص می‌توان از ماساژ تخلیه لنفاوی استفاده کرد.
شرایط دیگری نیز وجود دارند که شما می‌توانید از این ماساژ استفاده کنید، این شرایط شامل:
آرتریت روماتوئید
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید، یک بیماری خودایمنی و التهابی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند و باعث به وجود آمدن تورم دردناکی در قسمت‌های آسیب دیده بدن می‌شود. با پیشرفت بیماری، بدن جریان لنفاوی ضعیفی را تجربه خواهد کرد. ماساژ تخلیه لنفاوی می‌تواند به کاهش علائم آرتریت روماتوئید در مراحل بعدی کمک کند.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک اختلال مزمن و طولانی مدت است که باعث درد و حساسیت در سراسر بدن و همچنین خستگی و مشکل در خواب می‌شود. استفاده از ماساژ تخلیه لنفاوی می‌تواند برای بیماران مبتلا به فیبرومالژیا سودمند باشد و به راحتی می‌توانند این ماساژ را تحمل کنند.
نارسایی مزمن وریدی
نارسایی مزمن وریدی زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های پای شما به طور موثر کار نمی‌کنند و بازگشت خون از پاها به قلب شما را سخت می‌کند. استفاده از ماساژ تخلیه لنفاوی می‌تواند از شدت این بیماری کم کند.
لیپادم
لیپادم یا لیپدم زمانی اتفاق می‌افتد که چربی اضافی در قسمت پایین بدن جمع می‌شود و مسیر لنفاوی شما را مسدود کند و باعث به وجود آمدن ادم لنفاوی شود. ماساژ تخلیه لنفاوی باعث بهبود جریان لنفاوی و تسکین تورم می‌شود.
انواع مختلف ماساژ تخلیه لنفاوی
چهار نوع مختلف از ماساژ تخلیه لنفاوی وجود دارد که معمولاً توسط ماساژ درمانگران، فیزیوتراپ‌ها و پزشکان استفاده می‌شوند. این ماساژها شامل:
وودر (Vodder)
روش دکتر Vodder یک تکنیک پیشرفته ماساژ است که با استفاده از حرکات تکراری، دایره‌ای و مارپیچی شکل، فشار را افزایش داده و پوست را بر روی بافت‌های زیرین حرکت می‌دهد و با کاهش فشار، یک فاز کاهش فشار به وجود می‌آورد.
فولدی (Foldi)
از روش فولدی به عنوان بسط تکنیک دکتر وودر یاد می‌شود که در آن ماساژ درمانگر از حرکات دایره‌ای و ریلکسیشن به صورت متناوب استفاده می‌کند.
کسلی اسمیت (Casley-Smith)
نوعی حرکت دایره‌ای شکل است که از لبه‌ها و کف دست استفاده می‌کند.
لدوک (Leduc)
این تکنیک با استفاده از حرکات دست و برای جمع آوری مایع لنفاوی قبل از هدایت برای بازجذب مجدد به سیستم لنفاوری بزرگ‌تر انجام می‌شود.
همه این تکنیک‌ها به یک شکل عمل می‌کنند. تمام این چهار روش از حرکات ملایم برای کشش پوست در جهت جریان لنفاوی استفاده می‌کنند. برای انجام این روش‌ها باید ماساژ از نزدیک‌ترین قسمت اندام به تنه و هسته مرکزی بدن شروع شود و به بیرون ادامه پیدا کنند. برای مثال در پاها، این تکنیک‌ها از ران شروع شده به زانو می‌رسند، سپس ساق‌ها تا قوزک و در آخر بر روی کف پا تا انگشتان ادامه پیدا می‌کنند.
بعد از ماساژ تخلیه لنف چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از انجام ماساژ لنفاوی، مواد زائد از جمله ضایعات سلولی متابولیک، سلول‌های مرده و سموم جمع آوری شده به سمت سیاهرگ‌های سابکلاوین (مجرای سینه‌ای) هدایت می‌شوند تا وارد جریان خون شده و از طریق کبد و کلیه از خون خارج شوند و به همراه سایر مواد زائد بدن از طریق عرق کردن، مدفوع یا ادرار دفع گردند.
عوارض جانبی و مواد منع استفاده از ماساژ تخلیه لنف
به طور کلی، ماساژ تخلیه لنفاوی یک درمان بی‌خطر برای تسکین ادم لنفاوی است. البته شرایطی وجود دارد که استفاده از ماساژ تخلیه لنفاوی توصیه نمی‌شود:
- افراد دارای ناراحتی قلبی
- افراد دارای نارسایی کلیوی
- بیماری‌هایی که منجر به لخته شدن خون می‌شوند
- افرادی که دچار عفونت شده‌اند
اگر نگران این هستید که ماساژ تخلیه لنفاوی بر روی سلامتی شما اثر نامطلوبی بگذارد، قبل از دریافت ماساژ با پزشک خود مشورت داشته باشید.
حرف آخر
ماساژ تخلیه لنفاوی که با اسم تخلیه لنفاوی دستی نیز شناخته می‌شود، یک نوع ماساژ ملایم است که به تخلیه غدد لنفاوی و حرکت لنف در سراسر بدن کمک می‌کند. ماساژ لنفاوی بسیار ملایم است و بیشتر بر روی ماساژ پوست تمرکز دارد. از ماساژ تخلیه لنفاوی برای تسکین و درمان ادم لنفاوی، آرتریت روماتوئید، فیبرومیالژیا، نارسایی مزمن وریدی و لیپادم استفاده می‌شود. همچنین اگر دارای مشکل قلبی، نارسایی کلیوی، عفونت یا مشکلات مربوط به لخته شدن خون هستید، قبل از دریافت ماساژ لنفاوی با پزشک خود مشورت کنید.
